چرا نباید به نمره(Rating) های اینترنتی برای فیلم و سریال و یا بازی ها اعتماد کرد؟
در این مقاله من درباره صعنت سینما و فیلم ها صحبت کردم به دلیل اینکه بهتر قابل توضیح بود و مثال های بهتری را میشد بیان کرد، اما شما تمام مطالب بیان شده در این مقاله را به صنعت بازی سازی نیز میتوانید بسط بدهید؛ زیرا نمرات(Rating) اینگونه سایت ها برای بازی ها نیز بسیار تاثیر گذار است.
امروزه میان صد ها فیلمی که موجود هستند قطعا انتخاب یک فیلم مناسب برای تماشا یکی از سخت ترین کار های ممکن هست.به همین دلیل نیز خیلی ها به نمره های(Rating) فیلم ها در سایت های اینترنتی رو می آورند؛ اما در این مقاله به این موضوع میپردازیم که چرا این کار اشتباه است.
همانطور که در بالا نیز اشاره کردیم، انتخاب یک فیلم مناسب برای تماشا از فرسایشی ترین کار های ممکن است. خود من نیز برایم پیش آمده که حتی تا یک ساعت برایش وقت بگذارم. اما چیزی که مسلم است این است که پناه بردن به امتیازات اینترنتی اساسا کار اشتباهی است. سه سایت معروفی که عموما به آنها رفرنس داده میشود عبارتند از:
۱ – Rotten Tomatoes
۲- IMDb
۳- Metacritic
وضعیت حتی به صورتی است که وقتی به دوستتان یک فیلم محشری را پیشنهاد میدهید برای دیدن، به دلیل اینکه از آن سایت های نام برده نمره(Rating) خوبی نگرفته است آن را فیلم بدی میداند و به تماشای آن نمی نشیند!
اما نکته ای که باید به آن توجه داشته باشیم این است که همه منتقدان این سایت ها، آدم های درستی نیستند و به وضوح میتوان دید که نقد هایشان از سر انصاف نیست. همین تعداد به اصطلاح منتقد نما ها میتوانند یک فیلم عالی را زیر بکشند.
در ادامه با ما همراه باشید تا به طور کامل به این موضوع بپردازیم.
در ابتدا به معرفی سایت هایی که نام بردیم میپردازیم تا با ساز و کار آنها بیشتر آشنا بشویم:
۱ – IMDb
سایت IMDb(Internet Movie Database) کار خودش را در سال ۱۹۹۳ آغاز کرد. در ابتدا مثل امروز این قابلیت وجود نداشت تا کاربران خودشان بتوانند به فیلم ها امتیاز بدهند اما کمی بعد با افزودن این قابلیت، IMDb به سرعت به یکی از محبوب ترین سایت های اینترنتی تبدیل شد.
البته IMDb تنها مختص به فیلم و یا سریال نیست، شما حتی میتوانید پروفایل کاملی از یک بازیگر و یا کارگردان را نیز در آنجا ببینید. وقتی شما پروفایل یک فیلم را در IMDb باز میکنید میتوانید اطلاعات کامل و جامعی از آن فیلم بدست آورید؛ خلاصه فیلم، تریلر، عکس ها ، لیست بازیگران و حتی اطلاعات مفیدی راجع به Parent Guide.
شما میتوانید با ساخت یک حساب کاربری، هم یک Watchlist برای خودتان ایجاد کنید و هم از همه مهم تر اینکه به فیلم ها و سریال ها از بین ۱ تا ۱۰ نمره دهید. نمره شما و نمره ای که دیگر کاربران خواهند داد طبق الگوریتم خاصی محاسبه میشود و در نهایت به نمره نهایی(Rating) فیلم تبدیل میشود. نقد ها و امتیازات منتقدان واقعی بر نمره IMDb اثری ندارد، شما در نهایت تنها میتوانید بفهمید که نظر اکثریت مردم به چه صورت بوده است که البته این نیز در جای خود بحث برانگیز است.
امتیازات مردم به هیچ عنوان نمیتوانید معیار خوبی برای سنجش یک فیلم باشد، زیرا اکثریت علم و دانش کافی برای این کار را ندارند. سینما نیز مانند تمام عرصه های دیگر نیازمند تخصص است و کسی هم که متخصص باشد باید آن را ارزیابی کند. بنابراین مخاطب عادی با مشکل مواجه میشود و ممکن است موضوعی را به عنوان عیب یک فیلم بیان بکند که در اصل به این گونه نبوده است.
یا برعکس، عاشق و شیفته یک فیلم شود به طوری که عیب ها و نواقص یک فیلم را در نظر نگیرد. همچنین ما به عنوان یک مخاطب عام فقط بحث فیلمنامه و داستان در نظر میگیریم، درصورتیکه فیلمنامه تنها بخشی از امتیاز یک فیلم را در بر میگیرد.
مورد دیگر این است که مخاطب عادی، احساساتش را بی اندازه در نمره دهی اش دخیل میکند. اگر از یک فیلم خیلی خوشمان بی آید به آن ۱۰ و اگر خیلی بدمان بی آید به آن ۱ میدهیم. درصورتیکه از نظر تخصصی شاید واقعا حق آنها ۱ یا ۱۰ نبوده باشد. همچنین جو رسانه ای نیز میتوانید به شدت بر این نمره دهی (Rating)تاثیر گذار باشد.
اما موردی بعد کمی جالب تر است؛ به طور میانگین بین ۶۰ تا ۷۰ درصد از رای های IMDb مختص به مردان است! برای مثال فیلم “Shawshank Redemption”را در نظر بگیرید؛ تا به امروز از بین ۲,۴۷۷,۵۹۹ رای نمره ۹٫۳ را بدست آورده است. اما از این بین تنها ۲۸۶,۳۲۷ رای برای زنان بوده است. اختلافی زیاد و عجیب.
شاید پیش خودتان بگوید چه فرقی میکند؟ در پاسخ باید گفت که برای بعضی فیلم ها تاثیری ندارد و برای بعضی دارد. شاید بهترین مثال در این باره فیلم Sex And The City باشد؛ حدود ۳۰ هزار مرد به این فیلم نمره ۶ دادند و حدود ۵۰ هزار زن به آن نمره ۸ دادند. در نهایت باعث شده که نمره کلی فیلم(Rating) به ۷٫۲ برسد. همچنین این موضوع میتواند باعث سو استفاده های مختلفی شود و به دلایلی مانند اینکه یک فیلم زنانه است ، یا برای برای زنان مناسب تر است یا بر ضد مردسالاری است به شکلی جهت دار نمرات پایین به آن داده شود.
حالا تصور کنید که یک فیلم به دلایل مختلفی که در بالا نیز گفتیم نمره خوبی در این سایت بدست نیاورد؛ دیگر وجهه تمایز بین فیلمی که واقعا ضعیف است با فیلمی که به ناحق نمره خوبی نگرفته است سخت میشود و همین میشود که بسیاری از عناوین خوب دیده نمیشوند فقط به این دلیل که نمره خوبی از این سایت بدست نیاورده اند.
۲- Rotten Tomatoes
راتن تومیتوز ۵ سال بعد از IMDb یعنی در سال ۱۹۹۸ تاسیس شد. این سایت اساس کار خودش را به دو بخش منتقدین و کاربران عادی تقسیم بندی کرد که البته خود دسته منقدین نیز به سه دسته جدید تقسیم بندی میشد.
بخش اول: کاربران عادی که توانسته اند امتیاز(لایک) های خیلی بالایی از کاربران دیگر بگیردند.
بخش دوم: منتقدان فعال در مطبوعات
بخش سوم: منقدان بسیار معروف و قابل اعتماد
خود راتن تومیتوز ادعا میکند که فقط نظرات منتقدان قابل اعتماد در نمره(Rating) یک فیلم دخیل هستند و نقد های یک فیلم همگی از اشخاص متخصص صورت میگیرد.
بر اساس نمره های داده شده توسط دسته های مختلف، راتن تومیتوز نیز یک آیکون خاص مرتبط با آن را برای یک فیلم نشان میدهد. ۳ آیکون برای منتقدین و ۲ آیکون برای کاربران عادی.
در حالت کلی آیکون گوجه سالم و تمیز و یک گوجه گندیده مخصوص منتقدین هست. اگر ۶۰ درصد به بالا از منتقدین رای مثبت به فیلم بدهند، یک گوجه تازه وسالم به آن فیلم اهدا میشود و اگر زیر ۶۰ درصد منتقدین آنرا مطلوب بدانند، یک گوجه گندیده نصیبش میشود!
همچنین یک لوگو دیگر نیز وجود دارد که یک گوجه تر و تمیز و سالم و دارای تضمین خود راتن تومیتوز است که به فیلم هایی تعلق میگیرد که به نمره بالای ۷۵ درصد دست پیدا کنند که البته پیش شرطش آن است که دارای حداقل ۸۰ نقد از منتقدان باشد که ۵ نفر از این ۸۰ منتقد باید از منتقدان خیلی معروف باشند. عکس های این آیکون هارا در بالا میتوانید ببینید.
اما کاربران عادی نیز میتوانند نظر خود را ثبت کنند، اما برای این دست کاربران امتیاز دهی بین ۰ تا ۵ هست. اگر ۶۰ درصد یا بالاتر از مردم به فیلم نمره ۳٫۵ یا بالاتر بدهند، آیکون یک پاپ کورن پر به فیلم اختصاص داده میشود. و برعکس آن، یک پاپ کورن خالی نصیب فیلم میشود. نکته ای که وجود دارد این است که نمره کاربران عادی تاثیری بر نمره منتقدین ندارد و کاملا مجزا از یکدیگر هستند.
از بزرگترین ایرادتی که به راتن تومیتوز گرفته میشود سیستم ۰ و ۱۰۰ این سایت است. برای مثال فیلمی که از نظر منتقدی خوب است ولی با یک سری اشکالاتی همراه است (مثلا نمره ۵۹ میگیرد)، با فیلمی که آشغال به تمام معنا است(مثلا نمره ۰ میگیرد)، یکسان انگاشته میشود و یک گوجه گندیده نصیب جفتشان میشود؛ چقدر با انصاف!
برای مثال فیلم Jumanji : Welcome To The Jungle را در نظر بگیرید. از بین ۲۳۸ نقد، ۱۸۲ نقد مثبت و ۵۶ نقد منفی است و این باعث شده است که آمار ۷۶ درصدی را کسب کند. اما این درصورتی است که منتقدان به صورت میانگین نمره(Rating) ۶٫۲ از ۱۰ را به این فیلم داده اند. کمی تفاوت اینجا به چشم میخورد.
۳- Metacritic
اما متاکیریتیک در سال ۲۰۰۱ ، یعنی ۸ سال پس از IMDb و ۳ سال پس از Rotten Tomatoes تاسیس شد و برعکس دو سایت قبلی علاوه بر فیلم و سریال در حوزه گیم و موسیقی نیز فعالیت میکند. متاکیریتیک در حوزه گیم و بازیسازی بسیار محبوب است و حرف اول و آخر را میزند. طوری که خیلی از گیمر ها برای خوب بودن یا بد بودن بازی به این سایت ارجاع میدهند. همین امر سبب شده است تا این سایت به بزرگترین مافیای موفقیت یا شکست یک بازی در صعنت بازیسازی تبدیل شود.
متاکیریتیک نقد های همه منتقدان را جمع آوری میکند و طبق الگوریتم خاصی نمره نهایی آن را تحت عنوان metascore منتشر میکند که عددی بین ۰ تا ۱۰۰ است. این سایت با توجه نمره metascore فیلم هارا در ۵ دسته با رنگ بندی های متفاوت تقسیم بندی میکند:
۸۱ – ۱۰۰ : تحسین شده (رنگ سبز)
۶۱ – ۸۰ : نظرات به طور کلی مطلوب (رنگ سبز)
۴۰ – ۶۰ : نظرات متفاوت و متوسط (رنگ زرد)
۲۰ – ۳۹ : نظرات به طور کلی نامطلوب (رنگ قرمز)
۰ – ۱۹ : افتضاح (رنگ قرمز)
همچنین مانند راتن تومیتوز نمره کاربران عادی تاثیری در نمره منتقدین ندارد. البته که در هردو، نمره منتقدین ملاک هست.
از مزیت متاکیرتیک نسبت به راتن تومیتوز، میتوان به این مورد اشاره کرد که فیلم ها به دو دسته “خوب” یا “بد” دسته بندی نمیشوند و نمره ای که تحت عنوان metascore میبینید به میانگین نمرات نزدیک تر است اما مانند راتن تومیتوز استاندارد های مشخصی برای منتقدانش ندارد.
بیشتر بخوانید: نقد و بررسی سریال Squid Game
چگونه این نمرات میتواند گول زننده باشد؟
با این سه غول اینترنتی که فیلم و سریال ها برای موفق شدن باید از فیلتر آنها بگذرند آشنا شدیم. همچنین دیدیم که هرکدام جداگانه نواقصی دارند به طور مستقیم بر روی امتیاز یک فیلم تاثیر میگذارد.
در این بین، در مورد IMDb هیچ جای بحثی باقی نمی ماند. نمرات در سایت به طور کلی بی اساس هستند و اصلا منطقی نیست که بخواهیم یک فیلم را بر اساس نمرات این سایت بسنجیم؛ گرچه متاسفانه برای خیلی ها اینگونه هست و عناوین پر شماری را که خوب هم هستند فقط چون نمره خوبی در این سایت ندارد نخواهند دید.
برعکس این مورد نیز وجود دارد، فیلم های زیادی وجود دارند که نمره شان در این سایت بی اندازه بالا است و به اصطلاح Overrated شده اند. برای مثال به لیست ۲۵۰ فیلم برتر این سایت توجه کنید؛ آیا واقعا Shawshank Redemption بهترین فیلم تاریخ است؟ البته که فیلم بدی نیست، ولی مسلما طوری هم نیست که رتبه نخست بهترین فیلم تاریخ را از آن خود بکند.
همچنین باید این را در نظر بگیرید که فیلم ها برای ورود به این لیست باید حداقل ۲۵ هزار رای داشته باشند. فیلم هایی که زیر ۲۵ هزار رای داشته باشند حتی اگر نمره شان(Rating) بالا نیز باشد اصلا وارد این لیست نخواهند شد. حالا فیلمی را تصور کنید که میان هیاهو رسانه ها گم شده است و تبلیغات گسترده ای بابتش نشده است و باعث شده است که عده کمی به تماشای آن بپردازند.
اما بپردازیم به راتن تومیتوز و متاکیریتیک؛ به گفته خیلی ها چون در این سایت ها ، نمره منتقدین مورد استفاده قرار میگیرد پس برخلاف IMDb مورد اعتماد است. اما باید گفت خیر.
در این سایت ها نیز منتقد نما هایی وجود دارند که با دادن نمره های عجیب و غریب یک فیلم عالی را نابود کنند یا یک فیلم ضعیف را بالا ببرند، حال این نمرات عجیب میتواند نظرات شخصی و غیر تخصصی خودشان باشد و یا زبانم لال جهت دهی عامدانه برای منفعت شخصی.
بگذارید مثالی بزنیم؛ فیلم Son Of Saul را در نظر بگیرید. این فیلم ساخت کشور مجارستان و یکی از تحسین شده ترین فیلم ها است و بی راه نیست اگر آن را جز بهترین فیلم های ۱۰ سال اخیر بدانیم(داخل پرانتز بگم اگر این فیلم را ندیدید حتما به لیستتان اضافه کنید، گرچه خشونت در این فیلم فوران میکند و باید این مورد را در نظر بگیرید).
همانطور که میبینید، از بین ۷۳ منتقد برتر راتن تومیتوز، ۶۸ منتقد به این فیلم امتیاز بالا داده اند و نمره شان (Rating) هم ۹ از ۱۰ هست. در بین منتقدان عادی نیز، از بین ۲۳۳ نقد، ۲۲۳ نقد مثبت بوده است و نمره ۸٫۹ از ۱۰ نیز داده اند. آمار بسیار خوبی است. اما آن ۵ منتقدی که گوجه گندیده به این فیلم داده اند جای تعجب دارد و البته همین نیز باعث شده است نا نمره نهایی فیلم نیز کمی افت کند.
به یکی از این منتقدان عزیز بپردازیم که گوجه گندیده به این فیلم داده است. آقای David Edelstein. این آقا به این فیلم عالی، گوجه گندیده داده است که عکسش را نیز میتوانید ببینید:
برویم سراغ دیگر نقد های این آقای منتقد:
به فیلم Captain Marvel گوجه سالم داده است
به فیلم Prodigy که از ضعیف ترین فیلم های اخیر است گوجه سالم داده است
به فیلم عالی Paddleton گوجه گندیده داده است!
وضعیت در متاکیریتیک نیز به همین صورت است:
دقت کنید که در متاکریتیک نیز این فیلم از بین ۴۹ نقد امتیاز (Rating) عالی ۹۱ به اضافه پیشنهاد Must-See را گرفته است.
اگر به لیست نمرات نیز نگاه کنید لیست بلند پایه ای از نمرات بالا توسط نشریه های معتبر را خواهید دید.
اما اگر کمی باز هم به عقب برویم میتوانیم رد پای همان آقا با همان امتیاز پایین را ببینیم. یا دوستان دیگری که نمره بسیار پایینی به این فیلم داده اند. آیا واقعا این فیلم آنقدر ضعیف بود این چنین نمراتی را میدهید؟
جمع بندی
خلاصه اش این میشود که یک فیلم به این صورت قربانی نمرات غیر منصفانه میشود و ما به عنوان تماشاگر این نمرات را میبینیم و بر اساس آنها یک فیلم را میسنجیم. خیلی از فیلم ها به همین راحتی دست کم گرفته میشوند و زحمت چند ساله کارگردان زیر سوال میرود و بعضی اوقات نیز یک فیلم ضعیف بیشتر از حقش بهش پرداخته میشود.
نتیجه اینکه لطفا در انتخاب یک فیلم،سریال و بازی فقط نمرات را ملاک قرار ندهید!
